آلو خورشتی، معرفی انواع، خواص و بهترین آلوهای خورشتی ایران

این نوشتار خوشمزه و ملس، به وصف آلو خورشتی، معرفی انواع، خواص و بهترین آلوهای خورشتی ایران می‌پردازد. در این مقاله، به سفری کوتاه و دلچسب در سراسر ایران می‌رویم و درباره‌ی آلوی خورشتی در اقلیم‌های این سرزمین سخن می‌گوییم. سفر خود را از آلو بخارا در نیشابور آغاز می‌کنیم، در دامنه‌ی کوه سهند، از طعم و کیفیت آلو مراغه سراغ گرفته و از آلو خورشتی قیمت می‌گیریم.

درباره‌ی فواید آلوی خورشتی، انواع آن و غذاهای متنوع و اصیل ایرانی که با طعم آلوی خورشتی، به ماندگاری رسیده‌اند، حرف می‌زنیم و در پایان به نشانی فروشگاه‌هایی که بهترین کیفیت آلوی خورشتی را با قیمت مناسب در اختیار شما می‌گذارند، اشاره می‌کنیم.

آلو خورشتی چیست؟

برای بسیاری از مردم، تفاوتی میان آلوی خورشتی و آلو بخارا وجود ندارد. اگر می‌خواهید بدانید که آلو خورشتی چیست و به تفاوت میان آلوی خورشتی و آلو بخارا پی ببرید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

مزه‌ی آلوی خورشتی، کمی ترش و کمی شیرین می‌باشد. تکلیف آلو خورشتی کهنه و بی‌کیفیت هم مثل روز، روشن است، چون طعم آن به ترشیدگی می‌زند و به مذاق خوش نمی‌آید. آلوی خورشتی را، از آلو زرد تهیه می‌کنند. از آن‌جایی که پوست آلو زرد را نمی‌توان به آسانی جدا نمود، بنابراین آلوی خورشتی را با پوست مصرف می‌کنند. آلوی خورشتی در دسته‌ی خشکبار، جای می‌گیرد.

آلو خورشتی سوغات کجاست؟

برای پاسخ به این پرسش که آلو خورشتی سوغات کجاست، پاسخ را باید در تمام جغرافیای ایران جست‌وجو کرد. در ادامه‌ی این سفر، به سراغ اصلی‌ترین خاستگاه‌های آلوی خورشتی، آلو بخارا و آلو مراغه می‌رویم و در میان شهرهای کوچک و بزرگ، ردپای فرهنگ غنی غذایی ایرانی را با چشم ستایش، مرور می‌کنیم:

• آلوی بخارای نیشابور: از شهر خرو (Kharw) در شمال نیشابور، به عنوان «پایتخت آلو بخارای ایران» نام می‌برند. شهرت آلو بخارای نیشابور، از مرزهای ایران عبور کرده است. شهر خرو را، ماسوله‌ی خراسان می‌نامند. در فصل آلو، پشت‌بام‌های خرو از سفره‌های رنگین آلو بخارا، زینت می‌گیرد. آفتاب این سرزمین، بر پوسته‌های طلایی آلو بخارا، می‌تابد و طعم و ملسی این میان‌وعده‌ی بی‌نظیر را، دو چندان می‌کند.
• آلو خورشتی مراغه: مراغه که شهره به باغ‌شهر ایران است، در دامنه‌ی کوه سهند، در استان آذربایجان غربی، جای خوش کرده است. پر بیراه نیست اگر طعم یگانه‌ی آلو مراغه را، از برکت رودخانه‌ی صوفی‌چای بدانیم که از دل کوه‌های سهند جاری‌ست و به خاک این اقلیم، طراوت و حاصلخیزی بخشیده است. اراضی مرغوب مراغه، به لطف صنعت زنبورداری، کیفیت منحصر به‌فردی یافته‌اند و طعم آلو مراغه نیز، از این اکوسیستم سرزنده، بی‌نصیب نمانده‌ است. دو نمونه از آلوهای برجسته‌ی این منطقه، آلوی رضایی (آلوی بدون هسته) و آلوی جنگلی ( آلوی سانتریزه مزه ترش)، می‌باشند که در میان انواع آلوهای این منطقه، از شهرت بالاتری برخوردارند.
• آلو خورشتی مشهد: روستای «پیوه‌ژن» با شش هزار سال قدمت، در نزدیکی مشهد واقع شده است. یونسکو، این روستا را، شهر جهانی گوهرسنگ‌ها لقب داده است، زیرا تبار خونی بیشتر جواهر سازان مشهور در ایران، با پیوه‌ژن گره خورده است. اما مردمان دهکده‌ی جواهر، هم به زرد فامی طلا، چشم‌ها را می‌نوازند و هم به زردی آلو، مذاق‌ را ملس و گوارا می‌کنند. این روستا، یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین آلوهای خورشتی را صادر می‌کند. مشهد، نیشابور، طرقبه، شاندیز، چناران و تربت حیدریه، از دیگر شهرهای مهم‌ خراسان رضوی، در تولید محصول آلوی خورشتی به شمار می‌روند. این استان، رتبه‌ی اول تولید آلو در ایران را، به خود اختصاص داده است.
• آلو خورشتی برغان: ردپای محبوبیت آلو خورشتی برغان، در ادبیات داستانی ایران هم به چشم می‌خورد. محمدعلی جمالزاده در داستان «کباب غاز» از آلوی خورشتی برغان سخن گفته است: « … حیف نیست که از چنین غازی گذشت که شکمش را از آلوی برغان پرکرده‌اند و منحصرا با کره‌ی فرنگی سرخ شده است؟» روستای برغان در دامنه‌ی جنوبی البرز، خوش نشسته است. حاصل هیاهوی رودخانه‌های پرآب و قل‌قل مستانه‌ی چشمه‌های روستا، درختان میوه‌ی خوش قد و بالای برغان می‌باشد، به این دلیل است که برغان را «مهد آلوی ایران» می‌نامند.
• آلو خورشتی شهمیرزاد: شهمیرزاد به مثابه یک بهشت در دل کویر سمنان می‌ماند، هیچ قرابتی با گرما ندارد و تابستان‌های سرد و خنک آن، این شهر را به مقصد مسافران فراری از گرما، تبدیل کرده است. این ییلاق خوش آب‌وهوا، 20 کیلومتر با سمنان فاصله دارد. اگر گذارتان به درخت گردوی پیر 1000 ساله‌ی «کمان رستم» افتاد، در انتهای همان کوچه‌باغ‌ها، سرک کشیدن درختان آلو نیز، چشمانتان را نوازش می‌دهد. باغ‌های آلو در شهمیرزاد، تابلوی چشم‌نوازی را در دل کویر سمنان، ترسیم کرده‌اند. سفره‌ی مردمان شهمیرزاد به برکت باغ‌های آلو، از غذاهایی رنگین شده است که با طعم آلوی خورشتی، روح و جان آدمیزاد را تازه می‌کند. یکی از این غذاهای محلی، آش اقره است که با رب آلو طعم می‌گیرد و دومین غذا، خورشت گردو می‌باشد که به جای رب انار، لواشک آلو را در طعم خود، به یاری گرفته است.
• قیمت آلو خورشتی طرقبه: مسافری نیست که مشهد را بدون گشت‌وگذار در طرقبه و شاندیز، ترک کرده باشد. خصلت آب‌وهوای طرقبه موجب شده است که باغ‌های آلو، فرصت رشد و نمو پیدا کنند و بومیان این منطقه، در کار تولید آلو بخارا، لواشک و ترشی‌های خوشمزه، ید طولایی داشته باشند. اگر قصد دارید که در طرقبه، از آلو خورشتی قیمت بگیرید، به بازار بعثت طرقبه هم، سری بزنید.
• شوقان در خراسان شمالی: شهرستان شوقان، در فاصله‌ی 60 کیلومتری بجنورد، در خراسان شمالی واقع شده است. روزگاری شوقان را به زردآلو و قیسی می‌شناختند، اما سرمازدگی به جان درختان زردآلو افتاد و باغداران منطقه را به فکر یک جایگزین انداخت. این روزها، آلو بخارا به عنوان محصول استراتژیک این اقلیم، شناخته می‌شود. از بخت خوب این خاک، مزه و طعم این آلو، شهرتی هم آوازه با زردآلوها، به هم زده است. چشمه‌ی شوقان از دامنه‌ی کوه‌های پوشیده با درختان ارس، جاری می‌شود و ریشه‌ی درختان آلو را، سیراب می‌کند.

قیمت و خرید انواع آلو خورشتی

نوبت آن رسیده است که به سراغ قیمت و خرید انواع آلو خورشتی برویم. در ادامه به معرفی چند نمونه از آلوهای خورشتی خوش نام در بازار خشکبار ایران، می‌پردازیم.

• آلو خورشتی برغان: آلو خورشتی برغان (آلوی برقانی) را به صورت تازه مصرف نمی‌کنند. این آلو که سیاه رنگ است، در روستای برغان، خشک و فرآوری می‌شود. طعم ترش و شیرین این آلو، طرفداران زیادی دارد.
• آلوی خورشتی رضایی طلایی مراغه: آلوی خورشتی رضایی طلایی مراغه، بدون هسته است. این آلو از کیفیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد. عطر و مزه‌ی مثال زدنی این آلو، طرفدارن دو آتشه‌ی خود را دارد. آلو مراغه، انتخاب نخست کسانی‌ست که در سفره‌ی غذا، مشتاقانه به دنبال ذائقه‌ی اصیل ایرانی می‌گردند.
• آلو خورشتی حاج حسنی: طعم ملس آلو خورشتی حاج حسنی، ظاهر گیرا و رنگ چشم‌نواز قرمز و زرد، مشخصات این آلو، از اقلیم خراسان است. در حوالی نیشابور، باغداران شهرستان زبرخان، به کشت این آلو مشغول می‌باشند. ارتفاعات بینالود، فرصت باران‌های بی‌شمار را برای این جغرافیا به ارمغان آورده است. رودخانه‌های دائمی و فصلی در این منطقه، باعث شده است که زبرخان، به عنوان یکی از قطب‌های آلو شناخته شود.
• آلوی خورشتی شوقانی: هسته‌ی آلوی خورشتی شوقانی، به آسانی از قسمت گوشتی میوه، جدا می‌شود. نژاد این آلو، به آلوهای طلایی برمی‌گردد. اندازه‌ی درشت این آلو، یکی دیگر از نقاط تمایز آلوی خورشتی شوقانی، نسبت به دیگر آلوها می‌باشد. فرآوری و خشک کردن این آلوی هسته جدا، به دو روش دودی و آفتابی انجام می‌شود. شوقان از توابع شهرستان جاجرم، در استان خراسان شمالی است.
• آلو خورشتی جنگلی: از آن‌جا که آلو خورشتی جنگلی، از گرد و خاک محیط اطراف خود در امان نمی‌باشد، بهتر است که در تهیه‌ی لواشک و ترشک، از این آلوی خورشتی استفاده شود. آلو خورشتی جنگلی را، از رنگ سیاه یا قرمز آن می‌شناسند.
• آلو خورشتی بخارا: نوبت یکی از تنقلات محبوب دورهمی‌های ایرانی رسیده است. این خوراکی ترش، جایگاه قرص و محکمی در دل ایرانیان دارد و از شب‌ یلدا تا سفره‌ی هفت‌سین، نقل محافل می‌باشد. برای تهیه‌ی آلو بخارا، از آلوی قطره طلا استفاده می‌شود، به همین دلیل این آلو، به یک طعم ملس، پهلو می‌زند. در فرایند آماده سازی آلو بخارا، پوست آلوی قطره طلا را جدا کرده و آن را در زیر نور آفتاب، خشک می‌کنند. برخلاف آلوی خورشتی که در دسته‌ی خشکبار جای می‌گیرد، آلو بخارا به عنوان یک میان وعده و چاشنی، تناول می‌شود.