بهترین آلو خورشتی ایران چیست؟ معرفی طعم ها و قیمت روز

آلو خورشتی یکی از کهن ترین چاشنی ها و سوغاتی های خوش نام ایرانی است؛ میوه ای آفتاب خشک شده که با هر قاشق از خورش ها، پلوی زعفرانی و حتی شیرینی های سنتی، چاشنی ترش و شیرینی دلنشین به سفره می آورد. همین آلو خورشتی در طول قرن ها از باغ های دامنه های البرز و زاگرس تا بازارهای رنگارنگ تهران، تبریز و مشهد سفر کرده و امروز به عنوان یادگاری خوش طعم ایران شهرت دارد.

در این راهنمای جامع ابتدا نگاهی می اندازیم به این که آلو خورشتی دقیقاً چیست و چه فرقی با دیگر گونه های آلو دارد؛ سپس سوغات شهرهایی را معرفی می کنیم که بهترین نمونه های این میوه را پرورش می دهند. بعد سراغ خواص علمی و فواید سلامتی آن می رویم، قیمت روز و نکات خرید اینترنتی را بررسی می کنیم و در نهایت چند کاربرد جذاب در آشپزی ایرانی پیشنهاد می دهیم تا بتوانید بهترین آلو خورشتی را هوشمندانه انتخاب، نگهداری و استفاده کنید.

آلو خورشتی چیست و چه تفاوتی با آلوهای دیگر دارد؟

آلو خورشتی گونه ای از آلو زرد است که به دلیل جدا نشدن آسان پوست، پس از خشک شدن با همان پوست نازک عرضه می شود و همین امر طعم ترش و شیرین متعادلی به آن می دهد. آلو بخارا اغلب با آن اشتباه گرفته می شود، اما آلو خورشتی با روش خشک کردن آفتابی ملایم، رنگ روشن تر و اسیدیته کمتر تولید می شود، در حالی که آلو بخارا معمولاً با دود گوگرد یا حرارت بالا تیره و ترش تر می گردد. این میوه خشک در رده خشکبار جای دارد و اگر تازه و مرغوب باشد عطر میوه ای و مزه ای دلنشین دارد؛ در مقابل، نمونه های کهنه یا بی کیفیت سریعاً به ترشی ناخوشایند و بوی نامطبوع متمایل شده و برای مصرف خوراکی یا استفاده در خورش ها مناسب نیستند.

آلو خورشتی؛ سوغات کدام شهرهای ایران است؟

برای این که بدانیم آلو خورشتی سوغات کجاست باید نقشه ایران را از شرق تا غرب ورق بزنیم. این سفر خوش طعم ما را از باغ های آفتابی خرو نیشابور و پیوه ژن مشهد تا برغان البرز و مراغه دامنه سهند می برد و در هر ایستگاه داستان تازه ای از فرهنگ غذایی ایران روایت می شود. در ادامه با اصلی ترین خاستگاه های آلو خورشتی، آلو بخارا و آلو مراغه آشنا می شویم و رد پای این میوه ترش و شیرین را در کوچه باغ های شهرهای کوچک و بزرگ دنبال می کنیم.

• آلوی بخارای نیشابور: از شهر خرو (Kharw) در شمال نیشابور، به عنوان «پایتخت آلو بخارای ایران» نام می‌ برند. شهرت آلو بخارای نیشابور، از مرزهای ایران عبور کرده است. شهر خرو را، ماسوله‌ ی خراسان می‌ نامند. در فصل آلو، پشت بام‌ های خرو از سفره‌ های رنگین آلو بخارا، زینت می‌ گیرد. آفتاب این سرزمین، بر پوسته‌ های طلایی آلو بخارا، می‌ تابد و طعم و ملسی این میان وعده‌ ی بی نظیر را، دو چندان می‌ کند.
• آلو خورشتی مراغه: مراغه که شهره به باغ شهر ایران است، در دامنه‌ ی کوه سهند، در استان آذربایجان غربی، جای خوش کرده است. پر بیراه نیست اگر طعم یگانه‌ ی آلو مراغه را، از برکت رودخانه‌ ی صوفی چای بدانیم که از دل کوه‌ های سهند جاری‌ ست و به خاک این اقلیم، طراوت و حاصلخیزی بخشیده است. اراضی مرغوب مراغه، به لطف صنعت زنبورداری، کیفیت منحصر به فردی یافته‌ اند و طعم آلو مراغه نیز، از این اکوسیستم سرزنده، بی نصیب نمانده است. دو نمونه از آلوهای برجسته‌ ی این منطقه، آلوی رضایی (آلوی بدون هسته) و آلوی جنگلی (آلوی سانتریزه مزه ترش)، می‌ باشند که در میان انواع آلوهای این منطقه، از شهرت بالاتری برخوردارند.
• آلو خورشتی مشهد: روستای «پیوه ژن» با شش هزار سال قدمت، در نزدیکی مشهد واقع شده است. یونسکو، این روستا را، شهر جهانی گوهرسنگ‌ ها لقب داده است، زیرا تبار خونی بیشتر جواهر سازان مشهور در ایران، با پیوه ژن گره خورده است. اما مردمان دهکده‌ ی جواهر، هم به زرد فامی طلا، چشم‌ ها را می‌ نوازند و هم به زردی آلو، مذاق را ملس و گوارا می‌ کنند. این روستا، یکی از بهترین و با کیفیت‌ ترین آلوهای خورشتی را صادر می‌ کند. مشهد، نیشابور، طرقبه، شاندیز، چناران و تربت حیدریه، از دیگر شهرهای مهم خراسان رضوی، در تولید محصول آلوی خورشتی به شمار می‌ روند. این استان، رتبه‌ ی اول تولید آلو در ایران را، به خود اختصاص داده است.
• آلو خورشتی برغان: ردپای محبوبیت آلو خورشتی برغان، در ادبیات داستانی ایران هم به چشم می‌ خورد. محمدعلی جمالزاده در داستان «کباب غاز» از آلوی خورشتی برغان سخن گفته است: «… حیف نیست که از چنین غازی گذشت که شکمش را از آلوی برغان پر کرده‌ اند و منحصرا با کره‌ ی فرنگی سرخ شده است؟» روستای برغان در دامنه‌ ی جنوبی البرز، خوش نشسته است. حاصل هیاهوی رودخانه‌ های پرآب و قل قل مستانه‌ ی چشمه‌ های روستا، درختان میوه‌ ی خوش قد و بالای برغان می‌ باشد، به این دلیل است که برغان را «مهد آلوی ایران» می‌ نامند.
• آلو خورشتی شهمیرزاد: شهمیرزاد به مثابه یک بهشت در دل کویر سمنان می‌ ماند، هیچ قرابتی با گرما ندارد و تابستان‌ های سرد و خنک آن، این شهر را به مقصد مسافران فراری از گرما، تبدیل کرده است. این ییلاق خوش آب و هوا، 20 کیلومتر با سمنان فاصله دارد. اگر گذارتان به درخت گردوی پیر 1000 ساله‌ ی «کمان رستم» افتاد، در انتهای همان کوچه باغ‌ ها، سرک کشیدن درختان آلو نیز، چشمانتان را نوازش می‌ دهد. باغ‌ های آلو در شهمیرزاد، تابلوی چشم نوازی را در دل کویر سمنان، ترسیم کرده‌ اند. سفره‌ ی مردمان شهمیرزاد به برکت باغ‌ های آلو، از غذاهایی رنگین شده است که با طعم آلوی خورشتی، روح و جان آدمیزاد را تازه می‌ کند. یکی از این غذاهای محلی، آش اقره است که با رب آلو طعم می‌ گیرد و دومین غذا، خورشت گردو می‌ باشد که به جای رب انار، لواشک آلو را در طعم خود، به یاری گرفته است.
• آلو خورشتی طرقبه: مسافری نیست که مشهد را بدون گشت و گذار در طرقبه و شاندیز، ترک کرده باشد. خصلت آب و هوای طرقبه موجب شده است که باغ‌ های آلو، فرصت رشد و نمو پیدا کنند و بومیان این منطقه، در کار تولید آلو بخارا، لواشک و ترشی‌ های خوشمزه، ید طولایی داشته باشند. اگر قصد دارید که در طرقبه، از آلو خورشتی قیمت بگیرید، به بازار بعثت طرقبه هم، سری بزنید.
• آلو خورشتی شوقان خراسان شمالی: شهرستان شوقان، در فاصله‌ ی 60 کیلومتری بجنورد، در خراسان شمالی واقع شده است. روزگاری شوقان را به زردآلو و قیسی می‌ شناختند، اما سرمازدگی به جان درختان زردآلو افتاد و باغداران منطقه را به فکر یک جایگزین انداخت. این روزها، آلو بخارا به عنوان محصول استراتژیک این اقلیم، شناخته می‌ شود. از بخت خوب این خاک، مزه و طعم این آلو، شهرتی هم آوازه با زردآلوها، به هم زده است. چشمه‌ ی شوقان از دامنه‌ ی کوه‌ های پوشیده با درختان ارس، جاری می‌ شود و ریشه‌ ی درختان آلو را، سیراب می‌ کند.

قیمت آلو خورشتی و راهنمای خرید مطمئن

قیمت آلو خورشتی بر اساس نوع، مبدأ و کیفیت فرآوری متغیر است و معمولاً در یک بازه شناور قرار می گیرد. برای خرید مطمئن، سه نکته کلیدی توصیه می شود: بسته بندی پلمب شده با تاریخ تولید معتبر، رنگ طبیعی و یکنواخت بدون برق غیرعادی، و وجود گزینه مرجوعی یا امتیاز رضایت بالا در فروشگاه آنلاین. رعایت این چک لیست، انتخاب بهترین آلو خورشتی را متناسب با بودجه و ذائقه هر خریدار ممکن می سازد.

در ادامه به معرفی چند نمونه از آلوهای خورشتی خوش نام در بازار خشکبار ایران، می پردازیم.

• آلو خورشتی برغان: آلو خورشتی برغان (آلوی برقانی) را به صورت تازه مصرف نمی‌ کنند. این آلو که سیاه رنگ است، در روستای برغان، خشک و فرآوری می‌ شود. طعم ترش و شیرین این آلو، طرفداران زیادی دارد.
• آلوی خورشتی رضایی طلایی مراغه: آلوی خورشتی رضایی طلایی مراغه، بدون هسته است. این آلو از کیفیت بسیار بالایی برخوردار می‌ باشد. عطر و مزه‌ ی مثال زدنی این آلو، طرفداران دو آتشه‌ ی خود را دارد. آلو مراغه، انتخاب نخست کسانی‌ ست که در سفره‌ ی غذا، مشتاقانه به دنبال ذائقه‌ ی اصیل ایرانی می‌ گردند.
• آلو خورشتی حاج حسنی: طعم ملس آلو خورشتی حاج حسنی، ظاهر گیرا و رنگ چشم نواز قرمز و زرد، مشخصات این آلو، از اقلیم خراسان است. در حوالی نیشابور، باغداران شهرستان زبرخان، به کشت این آلو مشغول می‌ باشند. ارتفاعات بینالود، فرصت باران‌ های بی شمار را برای این جغرافیا به ارمغان آورده است. رودخانه‌ های دائمی و فصلی در این منطقه، باعث شده است که زبرخان، به عنوان یکی از قطب‌ های آلو شناخته شود.
• آلوی خورشتی شوقانی: هسته‌ ی آلوی خورشتی شوقانی، به آسانی از قسمت گوشتی میوه، جدا می‌ شود. نژاد این آلو، به آلوهای طلایی برمی‌ گردد. اندازه‌ ی درشت این آلو، یکی دیگر از نقاط تمایز آلوی خورشتی شوقانی، نسبت به دیگر آلوها می‌ باشد. فرآوری و خشک کردن این آلوی هسته جدا، به دو روش دودی و آفتابی انجام می‌ شود. شوقان از توابع شهرستان جاجرم، در استان خراسان شمالی است.
• آلو خورشتی جنگلی: از آن جا که آلو خورشتی جنگلی، از گرد و خاک محیط اطراف خود در امان نمی‌ باشد، بهتر است که در تهیه‌ ی لواشک و ترشک، از این آلوی خورشتی استفاده شود. آلو خورشتی جنگلی را، از رنگ سیاه یا قرمز آن می‌ شناسند.
• آلو خورشتی بخارا: نوبت یکی از تنقلات محبوب دورهمی‌ های ایرانی رسیده است. این خوراکی ترش، جایگاه قرص و محکمی در دل ایرانیان دارد و از شب یلدا تا سفره‌ ی هفت سین، نقل محافل می‌ باشد. برای تهیه‌ ی آلو بخارا، از آلوی قطره طلا استفاده می‌ شود، به همین دلیل این آلو، به یک طعم ملس، پهلو می‌ زند. در فرایند آماده سازی آلو بخارا، پوست آلوی قطره طلا را جدا کرده و آن را در زیر نور آفتاب، خشک می‌ کنند. برخلاف آلوی خورشتی که در دسته‌ ی خشکبار جای می‌ گیرد، آلو بخارا به عنوان یک میان وعده و چاشنی، تناول می‌ شود.