چرا گز بلداجی، بهترین گز ایران است؟ آشنایی با پدر گز ایران!

پدر گز بلداجی کیست؟

خرید گز تازه یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های سنتی است که علاوه بر اصفهان، سال‌های زیادی است که در منطقه‌ی دیگری به نام بلداجی تولید و قابل خرید می‌باشد. بلداجی یکی از شهرهای استان چهار محال و بختیاری است که در 65 کیلومتری شهرکرد قرار دارد.

گز بلداجی سوغات اصلی بلداجی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر اسم و رسم زیادی پیدا کرده است و به علت مرغوبیت و کیفیت بالا، مورد پسند بسیاری از شیرینی‌دوستان قرار گرفته است.

در کشور ما گونه‌های مختلفی از درخت گز وجود دارد که یکی از این گونه‌ها انگبین است که در برخی نواحی چهارمحال و بختیاری رشد می‌کند. برای تولید گز از عصاره درخت انگبین استفاده می‌کنند که به گز طعم دلنشین و خاصی می‌دهد. اما چه اتفاقی افتاد که پای گز علاوه بر اصفهان به بلداجی نیز باز شد و این منطقه به دومین پایتخت بهترین گز ایران تبدیل شد؟

احمد طهماسبی؛ پدر گز بلداجی

کارگاه‌های زیادی در بلداجی مشغول تولید گز هستند و می‌توان گفت نزدیک به 100 کارگاه کوچک و بزرگ گز در این شهر وجود دارد که با تولیدات بالا بلداجی را به دومین تولید کننده گز در ایران تبدیل کرده‌اند. اما اولین کارگاه تولید گزی که در این شهر متولد شد توسط احمد طهماسبی و برادرانش شکل گرفت.

احمد طهماسبی از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۳ به مدت 8 سال در یکی از کارگاه‌های گز سازی در اصفهان مشغول به کار بود و مهارت‌های این کار را یاد گرفت. طهماسبی پس از فرا گرفتن این حرفه و کسب تجربه، تصمیم گرفت به شهر خود بلداجی بازگردد و گز سازی را در این شهر پایه گذاری کند. حاج احمد در سال 1353 کارخانه خود را در سطح کوچک تاسیس کرد که این کاراگاه در ابتدا یک مغازه ی کوچک 30 متری بود. داستان شکل گیری این کارگاه زمانی جالب می‌شود که بدانید در آن سال‌ها بلداجی از بدیهی‌ترین امکانات شهری مثل برق و آسفالت محروم بود.

حاج احمد در خصوص سختی‌های شروع کار این طور صحبت می‌کند:«وقتی کار را شروع کردیم برق نبود و همه کارها به صورت دستی انجام می‎شد. مواد را با دست مخلوط می کردیم و داخل نخ می پیچیدیم.» حاج احمد ابتدا شروع به تولید سوهان عسلی زعفرانی کرد. این محصول با استقبال زیاد مردم روبرو شد و احمد طهماسبی را مجاب کرد که به فکر تولید گز بیفتد و با شروع تولید گز در همان سال 53 اولین جواز کسب کارگاه شیرینی در کل استان را گرفت.

اقدامات تاثیر گذار احمد طهماسبی

احمد طهماسبی با تاسیس کارگاه گز بلداجی اقدامات مهم و چشمگیری انجام داد. وی در سال 1380 به استفاده از پسته استریل در گز روی آورد و با ساخت دستگاهی بدیع پایه گذار این کار در ایران بود.

این دستگاه، لوله‌ای به طول 8 متر بود که با پنکه و بخاری گازی داخل لوله باد گرم وزیده می‌‌شد و پسته ها حدود 11 ثانیه بعد از این‌که وارد شدند از سمت دیگر دستگاه خارج می‌شدند. ایده‌ی استفاده از پسته‌ی استریل از آن جایی قابل اهمیت است که علاوه بر طعم خوبی که به گز می‌دهد باعث افزایش ماندگاری این شیرینی شده و از آفلاتوکسین که یکی از مسمومیت‌های پسته است، جلوگیری می‌کند.

آفلاتوکسین‌ها از سمومی هستند که توسط قارچ‌های خاصی تولید می‌شوند و در برخی مواد غذایی مثل ذرت و آجیل وجود دارند. پسته مقدار بالایی آفلاتوکسین B1 دارد که خطرناک‌ترین نوع آفلاتوکسین است و باعث بیماری‌های بسیاری مثل مشکلات گوارشی و قلبی عروقی می‌شود.

طهماسبی هم چنین با جایگزین کردن عسل به جای شکر برای اولین بار گز بدون شکر را در سال 1368 در ایران تولید کرد. اقدام مهم دیگر احمد طهماسبی راه اندازی پاتیل بخار بود. از آن جایی که حرارتی که هنگام پخت به مواد می‌خورد باعث می‌شود گز تا حدودی بسوزد؛ استفاده از پاتیل بخار موجب می‌شود گز با حرارت مستقیم در ارتباط نباشد و از سوختن آن جلوگیری شود.

کارخانه‌ی گز شاهکار، بهترین گز ایران!

در دهه‌ی هفتاد، گز بلداجی با کیفیت و مرغوبیت بالای خود به یک برند تبدیل شد و اکثر مغازه‌داران و فروشندگان داخلی با این گز آشنایی داشتند و مشتری آن بودند. گز کارگاه حاج احمد در ابتدا با نام گز اثلی بلداجی راهی بازار می‌شد اما کم کم تقلب و سوءاستفاده در این حوزه زیاد شد و افراد زیادی روی محصولات خود نام گز بلداجی را می‌گذاشتند. همین مساله باعث شد تا طهماسبی تصمیم بگیرد نام گز شاهکار را به جای گز اثلی برای برند خود انتخاب کند.

در اواخر دهه‌ی هفتاد، کارگاه گز شاهکار به اوج شکوفایی خود رسید و صادرات زیادی به کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه داشت؛ تا در نهایت حاج احمد توانست کارگاه کوچک خود را گسترش دهد و کارخانه ی گز شاهکار را به کارخانه‌ی بزرگتر و جدیدتری تبدیل کند.

گز شاهکار با بیش از 50 سال سابقه تاکنون افتخارات زیادی کسب کرده است. این برند از سال 90 تا 99 طی 9 سال پیاپی توانست لقب تولید کننده برتر گز در کسب رضایت مشتری را از وزارت صنعت و معدن دریافت کند و تولید کننده‌ی برتر بهترین گز ایران از نظر کیفیت در دو دوره از جشنواره ملی شیرینی شکلات ایران شناخته شود.

نحوه پخت گز بلداجی

در تولید گز بلداجی معمولا مواد زیر به کار می‌روند:

• سفیده تخم مرغ
• گز انگبین
• مغزهایی مثل پسته و بادام
• عسل یا شکر (که در انواع گز بلداجی درصد هر کدام از این مواد متفاوت است.)

روند پخت گز در کارخانه شاهکار به طور خلاصه به این صورت است که ابتدا با دستگاه، مواد اولیه گز را با هم مخلوط کرده و هم می‌زنند. سپس عسل و انگلبین را به آن اضافه می‌کنند. بسیاری از تولید کننده‌ها از مواد شیرین کننده‌ی غیرطبیعی و شیمیایی در تولید گز استفاده می‌کنند؛ اما کارخانه‌ی طهماسبی هنوز مانند 50 سال گذشته‌ی خود از مواد سنتی استفاده می‌کند. بعد از مراحل فوق، پسته به گز اضافه می‌شود و وقتی که مواد به طور کامل مخلوط شدند، آن‌ها را برای مرحله‌ی قالب گیری آماده می‌کنند.

گز بلداجی با همت و ممارست احمد طهماسبی پایه گذاری شد و با گذشت 50 سال یکی از تولید کننده‌های مهم گز در ایران محسوب می‌شود و سهم زیادی در صادرات گز به خارج از ایران را دارد. در حال حاضر گز بلداجی به عنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت ملی شده و به کشورهای مختلف صادر می‌شود. در صورت تمایل به خرید گز بلداجی، پیشنهاد می‌کنیم سری به سایر مقالات سایت مالمو بزنید.