فهرست صنایع دستی ایران (لیست کامل انواع صنایع دستی ایران)

در این مطلب قصد داریم به بررسی و معرفی فهرست کاملی از صنایع دستی ایران بپردازیم. بسیاری از صنایع دستی ایران ظرفیت های بالایی برای تولید و اشتغال زایی و درآمدزایی برای کشور دارند که متاسفانه این ظرفیت عظیم مغفول مانده است. سعی داریم در مالمو به مرور زمان این مطلب را کامل تر کنیم و لیست صنایع دستی ایران را بصورت جامعی در اختیار شما قرار دهیم.

1. ترمه

ترمه بافی از هنرهای بسیار قدیمی ایران به شمار می رود که از دیرباز در ایران تولید شده و امروزه به عنوان سوغات استان یزد به شمار می رود. در این هنر، پارچه هایی با طرحهای زربافت و سیمین بافت در طرحهای مختلف تولید می شود. این هنر در استان های دیگری چون کرمان و اصفهان نیز تولید می شود و می توان این صنایع دستی زیبا را در بسیاری از خانه های ایرانی یافت.

در فروشگاه آنلاین مالمو، ترمه های اصیل و نفیس با طرح های چشم نواز موجود است. برای مشاهده و خرید ترمه کلیک کنید.

2. سفره قلم کاری

هنر سفره قلمکار که چاپ طرحهای سنتی توسط مهرهای چاپی در ابعاد مختلف است، از قدیم در ایران و مخصوصا خطه مرکزی ایران تولید می شده است. در حال حاضر استان اصفهان و شهر خورزوق را می توان مهد تولید این صنایع دستی به شمار آورد. سفره قلمکار امروزه در بسیاری از منازل ایرانیان در شهرهای مختلف وجود دارد.

اگر به دنبال خرید سفره قلم کاری شده ی زیبا و سنتی هستید، مجموعه ای از این آثار هنری را در فروشگاه مالمو ببینید.

3. قلمزنی

هنر قلمزنی که ریشه هزاران ساله در ایران دارد، هنر پردازش روی چوب یا فلزات به شمار می رود. این هنر که زیرمجموعه های بسیاری دارد، امروزه در استانهای مختلفی چون اصفهان، زنجان، آدربایجان شرقی و… تولید شده و ظروف هنری بسیاری به واسطه آن تولید می شود.

4. مس و پرداز

این هنر که ریشه ای چندصد ساله دارد، هنر نقاشی و صیقل دادن طرحهای زیبا بر روی ظروف مسی می باشد. در این هنر، هنرمند طرحهای خود را بر روی ظروف مختلف نقاشی کرده و پس از پخت آن، صیقل داده شده و یکی از صنایع دستی پرطرفدار ایران را به وجود می آورد. در حال حاضر استانهای اصفهان و زنجان را می توان مهد تولید آن دانست.

در فروشگاه آنلاین مالمو، انواع محصولات مس و پرداز موجود است. برای مشاهده و خرید ظروف مس و پرداز کلیک کنید.

5. مینا کاری روی مس

این هنر که ریشه ای چند هزار ساله در ایران دارد، با استفاده از طرحهای سنتی ایرانی و اسلیمی بر روی ظروف مس، طلا، نقره و سفال تهیه می شود. اما در هنر میناکاری بر روی مس، طرحهای میناگری بر روی ظروف مسی نقاشی شده و پس از پخت، لعاب داده می شود. امروزه می توان استانهای اصفهان، یزد و زنجان را از بزرگترین تولید کنندگان ظروف مسی میناکاری دانست.

ظروف دست ساز مینا کاری روی مس با طرح های خیره کننده در فروشگاه مالمو عرضه می شود. برای خرید مینا کاری روی مس کلیک کنید.

6. میناکاری روی سفال

این هنر که ریشه در هنر میناکاری دارد، با استفاده از طرحهای جذاب و سنتی ایران بر روی ظروف سفالین تهیه می شود. در این هنر، ابتدا پایه اصلی ظروف اماده شده و سپس طرحهای مینا برو روی آن قرارداده شده، لعاب داده و رنگ آمیزی می شود و پس از پخت، ظروف آماده می شود. این هنر امروزه در استان همدان در شهر لاله جین و در استان یزد و شهر میبد تولید شده و میتوان آنها را مهد تولید این محصول دانست.

7. خاتم کاری

هنر خاتم کاری هنری چند هزار ساله در ایران است که با استفاده از چوب، سیم، لاک و استخوان حیوانات تولید می شود. در این هنر، هنرمند با کنار هم قراردادن مواد اولیه از پیش آماده شده بر روی ظرفهای خام مسی، آنها را تولید نموده و با چسب و لاک طرحها را به ظروف می چسباند. این هنر در حال حاضر بیش از بقیه استانها در استان اصفهان و شیراز تولید می شود.

اگر علاقه مند به شکوه و اصالت هنر ایرانی هستید، می توانید با مراجعه به صفحه خرید محصولات مس و خاتم کاری مالمو، انواع این محصولات را مشاهده کنید.

8. فیروزه کوبی

در این هنر، هنرمند سنگهای فیروزه را بر روی ظروف مسی قرار داده، با چسب آنها را به ظروف چسبانده و به تزیین آنها طبق سلیقه خود اقدام می نماید. این هنر ریشه حدود هفتاد ساله دارد و مبدا آن را شهر مشهد یا نیشابور می دانند. اما امروزه علاوه بر استان خراسان رضوی، هنرمندان اصفهان و زنجان نیز به تولید ظروف فیروزه کوبی مشغول می باشند.

ظروف فیروزه کوبی با جلوه ای درخشان، هدیه ای ماندگار از هنر ایرانی است. از صفحه خرید فیروزه کوبی دیدن کنید.

9. الماس تراش

هنر الماس تراش، از هنرهای جدید ایران به شمار می رود و از زیرمجموعه های قلمزنی محسوب می شود. در این هنر، ظروف خام مسی آماده شده و هنرمند با رنگ آمیزی بر روی ظروف، سطح کار را با قلم طبق سلیقه خود با طرحهای سنتی پردازش می نماید و در نهایت صنایع دستی جذابی را تولید می نماید. در حال حاضر استان اصفهان مهد تولید این محصول به شمار می رود.

اگر به دنبال خرید الماس تراش های دست ساز ایرانی هستید، می توانید با مراجعه به این صفحه، انواع محصولات الماس تراش روی مس را مشاهده کنید.

10. شمد بافی

هنر شمد بافی را می توان یکی از قدیمی ترین صنایع تولید نساجی سنتی و دستی ایران به شمار آورد. هنرمند با استفاده از دستگاه شمدبافی، با نخ های ظریف پشم بز یا گوسفند، در طرحهایی سنتی به تولید پارچه هایی ظریف اما کاربردی اقدام می نماید. شمدها هم کاربردی مانند رو انداز و زیرانداز دارند و هم می توانند نقش حوله را ایفا نمایند. شمدبافی از صنایع دستی نقاط مرکزی ایران و مخصوصا استاد یزد به شمار می روند.

11. حوله یزدی

حوله یزدی را می توان یکی از زیرمجموعه های شمدبافی به حساب آورد که امروزه با دستگاه های پیشرفته تر تولید می شود. این حوله ها وزن بسیار کمی دارند، با استفاده از نخهای مختلف طبیعی تولید شده و به یکی از سوغاتی های اصلی استان یزد تبدیل شده است.

محصولات اصیل حوله یزدی در زیباترین طرح ها و رنگ ها در مالمو موجود است. برای خرید حوله یزدی کلیک کنید.

12. ظروف سفالی یا سفالگری

هنر سفال گری که ریشه اش به هزاران سال قبل باز می گردد، امروزه نیز بسیار پرکاربرد است. این هنر در بسیاری از شهرهای مختلف ایران همچنان رایج است و می توان در هر منطقه و استان، نمونه های محلی ای را از این محصولات یافت. در حال حاضر استانهای همدان، یزد، شیراز، اصفهان و… پرچمدار تولید این ظروف پرطرفدار و کاربردی می باشند.

13. مروار بافی

در این هنر از چوب ترکه ای منعطفی استفاده می شود که از طریق آن ظروف و سبدهای مختلفی تهیه می شود. این هنر در گیلان، تهران، همدان و برخی مناطق شمال و شمال غربی کشور مورد استفاده قرار می گیرد و سوغات این استانها به شمار می رود.

14. اجاق قراقی اردبیل

در این هنر، پارچه های ضخیم دست بافی همانند رو انداز، توسط زنان و هنرمندان تولید می شود تا از فرش ها در مقابل حرارت هیزم و تنور محافظت نماید. این هنر که در بسیاری از شهرهای غربی و شمال غربی ایران از جمله اردبیل رایج است، از دیرباز تولید می شده است.

15. مَرَس بافی

یکی از قدیمی ترین صنایع دستی و هنر نساجی ایران محسوب می شود که عمر آن به تاریخ سرزمین ایران باز می گردد. این پارچه ها با دستگاه موج بافی و با استفاده از پشم بز تولید شده و از آن لباسها و محصولات مختلفی تولید می شود. این هنر در حال حاضر در استان کرمانشاه و برخی شهرهای کردنشین ایران همچنان زنده و سرپا باقی مانده است.

16. نازک کاری چوب

نازک کاری یا ریزه کاری چوب، یکی از صنایع دستی قدیمی ایران زمین به شمار می رود. در این هنر قطعات برش خورده چوب با اشکال هندسی مختلف، بر روی یک سطح چوبی مادر سوار شده و تشکیل ظروف و تابلوهای نفیسی را در طرحهای متنوع می دهد. این هنر بیش از همه در استانهای غربی ایران از جمله کردستان، برخی شهرهای کردنشین ایران و شهرهای مناطق شمال غربی ایران به شمار می رود.

17. جولایی بافی

به نوعی بافت سنتی در مناطق کرد نشین ایران که با استفاده از دستگاه جولایی تهیه می شود، جولایی بافی می گویند. پارچه هایی که توسط این دستگاه تولید می شود در لباس محلی و بسیاری از محصولات مختلف همچون جانماز مورد استفاده قرار می گیرد. استانهای کردستان، ایلام و آذربایجان غربی را می توان جز مناطقی دانست که همچنان این هنر سنتی در آنها زنده مانده است.

18. کلاش بافی

به پاپوش و گیوه سنتی مردمان کردستان از گویش محلی کلاش می گویند و هنر بافت آن را کلاش بافی می نامند. از آنجا که گیوه های سنتی کوردی با فرهنگ آن خطه در آمیخته است و با مواد اولیه بومی آنجا تهیه می شود، می توان آن را نمادی از فرهنگ باستانی و سنتی شهرهای کردزبان ایران دانست.

19. گلیم سنه

هرچند گلیم بافی در نقاط مختلفی از ایران رایج است، با این حال گلیم سنه، با توجه به تفاوت رنگها و نحوه بافت متفاوت خود، به تنهایی عنوان خاصی را در صنایع دستی ایران یدک می کشد. این گلیم که با روش بافت چاکدار و دورو تهیه می شود، با الهام از نقشهای سنتی کوردی، در استان کردستان و شهرهای کردزبان ایران بافته می شود و به عنوان یکی از سوغاتی های اصلی آن منطقه به شمار می رود.

20. پوستین دوزی همدان

از آنجایی که از قدیم الایام، به دلیل نبودن نخ، بسیاری از لباسهایی که تولید می شده است، از پوست حیوانات بوده است، این هنر از هزاران سال پیش تا کنون وجود داشته است. اما امروزه این هنر بسیار محدود شده و به دلیل گرانقیمت بودن آن کمتر مورد استفاده عموم قرار می گیرد. با این حال هنر پوستین دوزی در قالب صنایع دستی، در برخی استانهای ایران همچون همدان، چهارمحال، لرستان و استانهایی که صنعت دامداری سنتی فعالی دارند، همچنان وجود دارد.

21. پاپیه ماشه یا لاک کاری

هنری که از زمان صفویه در ایران شهرت یافت و با استفاده از کاغذهای بی مصرف  و لاک مورد استفاده قرار می گرفته است. بیشترین محصولاتی که در این هنر تولید می شود، قلمدان، تابلوهای نقاشی، جعبه های چوبی و… می باشد. این هنر در استانهای چهارمحال و بختیاری، اصفهان و لرستان همچنان در حال تولید است.

22. ورشو سازی

این هنر که آن را به استان لرستان نسبت می دهند، هنر ساخت محصولات با ورق آهنی سفید رنگ به وسیله خمکاری و چکش است که محصولات مختلفی از جمله سماور، سینی، بشقاب و… فلزی می باشد.

23. ماشته بافی

این هنر که مخصوص خطه غربی کشور است، بیشتر در استانهای لرستان و کردستان رایج است. پارچه های ماشته نوعی از جاجیم حساب می شود که بافتی ضخیم دارد. در قدیم از نخهای پشمی استفاده می شده ولی امروز از نخهای پلی استر نیز استفاده می شود.

24. حرمی بافی

هنر تولید دست بافتهای نخی با نخهای پشمی است که بیشتر در استان لرستان و شهر بروجرد تولید می شود و با استفاده از طرحهای سنتی و بومی آن منطقه تهیه شده و سوغات آن خطه محسوب می شود.

25. بَرَک بافی

فرایندی است که طی آن پارچه ای است که از موی شتر تهیه شده و بیشتر در فصلهای سرد مورد استفاده قرار می گیرد و از آن لباسهای گرم تولید می شود. این محصول بیشتر در مناطق کویری ایران تهیه می شود و می توان استان خراسان جنوبی را مهد آن دانست.

26. فُرت بافی

هنر تهیه پارچه و محصولات مرتبط با آن به وسیله ابریشم یا نخهای تابیده شده است که بیشتر در مناطق بیابانی ایران و مخصوصا استان خراسان جنوبی می باشد. این محصول توسط دستگاه فرت بافی تهیه می شود. این محصول با عنوان تن بافی نیز شناخته می شود.

27. اسپند بافی

این هنر که با نامهای چون چموک و اسفندوک نیز شناخته می شود، بیشتر در مناطقی مورد استفاده قرار می گیرد که گیاه اسفند رشد و نمو دارد. در این هنر دانه های اسفند یا از طریق نخ به یک دیگر متصل می شود و یا در برخی محصولات سوغات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. مناطقی چون یزد، خراسان جنوبی و برخی قسمتهای جنوب ایران از تولیدکنندگان این صنایع دستی می باشند.

28. پنجه بافی

هنر پنجه بافی که در میان زرتشتیان یزد تولید می شده است، توسط دانه های اسفند تازه مورد تهیه می شود که این محصولات توسط نخهای رنگی متفاوت در طرحهایی متنوع آماده می شود. از دیدگاه محلی ها، آویز پنجه بافی می تواند به عنوان چشم زخم مورد استفاده قرار گیرد.

29. خوس دوزی

این هنر که بیشتر متعلق به مناطق و استانهای جنوبی ایران و مخصوصا استان هرمزگان می باشد، نوعی رو دوزی بر روی پارچه (بیشتر بر روی پارچه مخمل) است که معمولا توسط نخهای زرین یا نقره ای انجام می پذیرد و باعث زیبایی بسیار زیاد لباسها یا محصولات تولید شده توسط این هنر محبوب و سنتی این خطه می باشد.

30. بادله دوزی یا تلی بافی

این هنر که بیشتر در مناطق جنوبی و مخصوصا استان هرمزگان رایج است، هنر تهیه نوارهای زری بافت یا نقره دوز است که بر روی لبه شلوارهای سنتی محلی مورد استفاده قرار می گیرد.

31. خامه دوزی یا خمک بافی

این هنر بیشتر در منطقه سیستان و بلوچستان تهیه می شود، نوعی از سوزن دوزی است هنر طرح زدن و سفید دوزی بر روی پارچه های محلی و اغلب از جنس کتان است. طرحهای خامه دوزی بیشتر به صورت هشت پر و مثلثی شکل است.

32. سیاه دوزی

هنر سیاه دوزی، نوعی از سوزن دوزی است که در آن هنرمند، در قسمتهای جلویی لباسها یا سر آستینها، با رنگ سیاه، طرحهایی متنوع را می دوزد که باعث تفاوت و زیبایی لباسها می شود. این هنر بیشتر در بین بلوچها و در استان سیستان وبلوچستان مورد استفاده قرار می گیرد.

33. خولک بافی

این هنر، نوعی از حصیربافی به زبان محلی سیستان و بلوچستان است. در خولک بافی از ساقه های برگ درختان نخل استفاده می شود. ظروف حصیری بسیاری از طریق خولک بافی تهیه می شود که هم در زندگی روزانه مردم آن خطه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و هم سوغات آن استان به شمار می رود.

34. دودنی بافی

این هنر که خاص منطقه شرقی کشور مخصوصا استان سیستان است، بیشتر از گیاه اسپند و نخهای کاموا یا نخهای مقاوم رنگارنگ استفاده می شود که در آن شبیه هنر چنته بافی یزد، تابلوهای تزیینی تولید می شود. بسیاری از مردم محلی از این محصولات برای دفع چشم زخم استفاده می کنند.

35. شال بافی

هنر شال بافی در بسیاری از استانهای کشور، مخصوص استانهایی که دامپروری در آن بیشتر است و از طریق دستگاه شال بافی تهیه می شود. شالها پارچه ای زمخت دارند که از پشم گوسفندان تهیه می شوند. در استانهای سیستان، گیلان و برخی استانهای غربی و شمال غربی کشور، این هنر بسیار رواج دارد.

36. گز بافی

هنر گز بافی در بسیاری از مناطقی که در آن گیاه گز می روید استفاده می شود. این هنر همان سبد بافی است که بیشتر در سیستان و بلوچستان انجام می شود و سبدهای متنوعی تولید می شود. در خراسان جنوبی به این هنر پخل بافی نیز گفته می شود.