ترمه و کلا صنایع دستی ایرانی در سراسر دنیا از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار هستند. ترمه نیز یکی از زیباترین آن ها محسوب می شود که انواع مختلفی دارد. انواع ترمه را می توان در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار داد و از زیبایی آن استفاده نمود. نکته قابل توجه در رابطه با ترمه بافی این است که آن ها از نظر الیاف، طرح و نقش دارای انواع مختلفی هستند. همچنین ترمه ها نماد خاصی می باشند که بسیاری از افراد به همین دلیل آن ها را مورد استفاده قرار می دهند. به همین منظور در ادامه این مقاله ترمه چیست؟ آشنایی با انواع ترمه یزدی قصد داریم شما را با انواع ترمه، تاریخچه آن و اینکه ترمه نماد چیست، به طور کامل آشنا کنیم.
تاریخچه ترمه بافی
انواع ترمه پارچه های بسیار پر نقش و نگاری می باشند که جزو صنایع نساجی سنتی کشور ایران محسوب می شوند. این پارچه ها را از الیاف های بسیار ظریف می بافند و پودها را به صورت کاملا متراکم در پارچه اجرا می کنند. انواع این پارچه را معمولا آسترکشی شده به بازار عرضه می نمایند و در قدیم آن ها را به صورت دستباف تهیه می کردند. اما امروزه در بسیاری از مواقع ترمه ها را به شکل نیمه صنعتی تولید می کنند. نمی توان تاریخ دقیقی را برای زمان پیدایش این محصولات ارائه داد زیرا از قدمت بسیار بالایی برخوردار می باشند. اما برخی از کارشناسان معتقد هستند که طرح های روی این پارچه ها نشان می دهد آن ها متعلق به زمان ساسانیان هستند. از طرفی شکوفایی صنعت نساجی در کشور ایران متعلق به دوران صفویه می باشد.
بنابراین نمی توان تاریخ دقیقی را جهت پیدایش انواع ترمه معرفی نمود. اما با توجه به نظریه اکثر کارشناسان به احتمال زیاد تاریخچه این پارچه ها متعلق به زمان ساسانیان و یا دوران صفویه می باشد. ترمه ها جزو پارچه های بسیار گران قیمتی می باشند که اکثر توریست ها آن ها را به عنوان سوغات به کشور خود می برند. این پارچه نمادی از اصالت ایران و ایرانیان می باشد که سعی دارد جلوه ایران باستان را برای همگان به نمایش بگذارد.
انواع ترمه از نظر طرح و نقش
انواع ترمه را می توان با توجه به نقوش و طرح های روی آن به چند دسته تقسیم بندی نمود. به طور کلی نقش های ایجاد شده روی ترمه به سه دسته تزئینی، حیوانی و گیاهی تقسیم بندی می شوند. نقوش تزئینی شامل خطوط صاف و مورب می شوند. نقوش حیوانی نیز طرحی از حیوانات مانند طاووس و … می باشند. طرح گل و برگ نیز شامل نقش های گیاهی می شوند. از رایج ترین انواع طرح ترمه نیز می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- گل عباسی: طرح ترمه گل عباسی و یا گل جام نیز از رایج ترین طرح های این پارچه می باشد که قدمت آن به دوران هخامنشی می رسد. این گل نزد ایرانیان از ارزش بسیار بالایی برخوردار بوده و به شل 4، 5 و 6 پر ایجاد می گردد.
- بته جقه: این طرح ترمه معمولا نماد درخت سرو می باشد که نشانی از باور زرتشتیان است. از دیگر طرح های بکار رفته در این نقش می توان به بادام، گلابی، آتش، نخل و کیسه چرمی اشاره داشت.
- بته خرقه ای: این طرح ترمه نیز شامل بته های بلند با انحنای کم است که نمادی از درخت کاج می باشد.
- بته کشمیری: طرح های بته کشمیری شامل دو بته کوچک و بزرگ در کنار هم است. به گونه ای که بته کوچک از دل بته بزرگ بیرون می آید. این بته ها معمولا با نقش شکوفه های ریز تزئین می شوند.
- بته ترمه ای: این بته ها نیز مشابه بته کاج متوسط است که دو یا سه قلو بافته می شوند. درون این بته ها چند گل های شاه عباسی نیز مشاهده می گردد.
بهترین شرایط برای نگهداری از انواع ترمه
برخلاف تصور بسیاری از عموم انواع ترمه به دلیل تراکم بالای پارچه از مقاومت ایده آلی برخوردار می باشند. با این وجود رطوبت و نور می توانند منجر به تغییر رنگ این پارچه ها شوند. از طرفی عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توانند منجر به آسیب دیدگی ترمه ها شوند. بیدزدگی یکی از اصلی ترین آن ها می باشد که می تواند منجر به آسیب دیدگی شدید ترمه شود. نفتالین می تواند از ترمه ها در برابر بید حفاظت نماید. از دیگر عوامل آسیب رسان می توان به شستشوی پارچه اشاره نمود. بنابراین بهترین کار این است که از خشکشویی برای شستن و تمیز کردن ترمه ها استفاده شود.
سوالات متداول در رابطه با انواع ترمه
بهترین نوع ترمه کدام است؟
میزان مرغوبیت انواع ترمه را می توان با توجه به تراکم بافت و همچنین تعداد رنگ های مورد استفاده در آن تشخیص داد. تقارن بافت، هماهنگی رنگ ها و وزن پارچه ترمه تعیین کننده کیفیت و ارزش آن هستند. برندهای هاشمی، حسینی، سالاری و رضایی از بهترین برندهای ترمه در بازار هستند. اکثر ترمه های بافته شده توسط این برندها دستباف بوده دارای شناسنامه می باشند. از طرفی برخی ترمه ها سرمه دوزی می شوند که ارزش بیشتری نسبت به ترمه های معمولی دارند.
انواع ترمه از نظر الیاف کدامند؟
انواع ترمه یزدی را با توجه به الیاف بکار رفته در بافت آن ها می توان به ترمه ابریشم، زربافت و ماشینی دسته بندی نمود. ترمه های ابریشم جزو ظریف ترین و همچنین زیباترین نوع این پارچه می باشند که با استفاده از الیاف های ابریشمی بافته شده اند. ترمه های زربافت نیز با استفاده از نخ گلابتون بافته شده اند. این نخ ها همان نخ های ابریشمی می باشند که روی آن ها را روکشی از نقره یا طلا پوشانده است. به همین دلیل این ترمه ها را پارچه های زربافت نیز می شناسند. ترمه های ماشینی نیز معمولا توسط ماشین آلات در کارخانه های نساجی بافته می شوند. در ساختار این پارچه ها از الیاف پلی استر و ابریشم مصنوعی (ویسکوز) استفاده شده است.
محصولات انواع ترمه شامل چه چیزهایی هستند؟
انواع ترمه ها را می توان برای مصارف مختلفی مورد استفاده قرار داد. ترمه رومیزی، دوخت لباس های بسیار فاخر، جانماز، کیف، جعبه جواهرات، مبلمان، روتختی و … از انواع محصولاتی هستند که به وسیله پارچه ترمه دوخته می شوند.
